Mastercard ve TEPAV KOBİ’LERİN E-Karnesini Ortaya Koyacak

Ödeme teknolojileri lideri Mastercard ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), KOBİ’lerin E-karnesini oluşturmak üzere bir araya geldi. İkili, 13 farklı sektörden, farklı büyüklükte, binlerce KOBİ’nin dijitalleşme süreçlerini, il, sektör ve KOBİ büyüklüğü özelinde inceleyen ön araştırma gerçekleştirmeyi ve sonrasında uygulanacak yaygınlaştırılmış anket ile tüm KOBİ’lerin özelliklerine göre, dijitalleşme düzeylerini nasıl artırabileceklerine yönelik firma bazlı bir karne ve yol haritası belirlenmesine imkan tanıyacak yeni bir araç ortaya koymayı hedefliyor.

Pandemiyle birlikte toplum, e-ticaret ve temassız alışverişler gibi birçok dijital çözüme uyum sağladı. Büyük firmalar dijitalleşen iş modellerine daha hızlı adapte olabildi. Öte yandan, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) dijital dönüşümde birtakım adaptasyon sorunlarıyla karşılaştı. Ticari varlığını sürdürürken bir yandan da artan taleplere cevap vermeye çalışan KOBİ’lerin dijitale erişimi artık eskisinden daha büyük önem arz ediyor. Ülkemizde verimlilik artışı, e-ihracat ve rekabet gücünün gelişmesi için de KOBİ’lerin dijital dönüşüme hızla ayak uydurması gerekiyor.

KOBİ’lerin dijital dönüşümlerini destekleyerek sürdürülebilir büyüme ve verimliliklerini artırmayı hedefleyen ödeme teknolojileri lideri Mastercard, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) ile bir araya gelerek, Türkiye’deki KOBİ’lerin dijitalleşme sürecini her yönüyle ele alan “KOBİ’lerin E-Karnesi” çalışmasını hayata geçiriyor. Detaylı literatür taraması ve KOBİ’lere ilişkin sektör kırılımlarında; ölçek, istihdam, üretim, katma değer, ihracat ve çeşitli dijital teknolojileri kullanma oranları gibi unsurları inceleyen ve Türkiye’deki KOBİ profilini diğer ülkelerle kıyaslamalı olarak ortaya koyan ön araştırma aşamaları tamamlandı.  Proje kapsamında, 12 ilde 13 farklı sektörde faaliyet gösteren, farklı büyüklükte yaklaşık 2600 KOBİ’ye uygulanacak anket ile firmaların teknolojiye erişim ve kullanım, siber güvenlik ve Bilgi Teknolojileri (BT) yatırımları, e-işletme yönetimi, İnsan Kaynakları (İK) politikaları, dijital pazarlama ve etkileşim adımlarının detaylı olarak incelenmesi hedefleniyor.

TEPAV ve Mastercard’ın ortaklığında, Türkiye’de KOBİ’lerin kendi dijitalleşme düzeylerini, sektör, ve ülke geneline göre sayısal olarak değerlendirebilecekleri çevrimiçi bir araç hayata geçirilecek; bu araç, tüm KOBİ’lerin erişimine ücretsiz bir şekilde açık olacak. Sitede yer alan anketi dolduran tüm KOBİ’ler, dijitalleşme düzeylerini gösteren bireysel bir karneye sahip olacak ve ön araştırma ile derlenen verilere göre, dijital dönüşümlerindeki gelişim alanlarını ve Türkiye ortalamasında nerede olduklarını görebilecekler. Anket sonucunda verilecek öneriler ve MasterKOBİ’ye özel tekliflerle dönüşüm yolculuklarını destekleyebilecekler.

Sektör, Ölçek ve İl Bazında Kıyaslama

Ön araştırmaya göre, tüm dünyada olduğu gibi KOBİ’ler, Türkiye ekonomisinde de sayı olarak büyük bir hacme sahip. TÜİK verilerine göre ülkedeki tüm girişimlerin %99,8’ini, istihdamın %72,4’ünü, ihracat yapan şirketlerin de  %95,9’unu oluşturuyorlar, dolayısıyla ekonominin dinamosu niteliğindeler. Ancak bu yoğunlaşmaya karşın Türkiye ekonomisinde yaratılan cironun %50,4’ünü, katma değerin %44’ünü ve ihracat değerinin ise %36,6’sını temsil ediyorlar. Bu çerçevede ekonomiye katkıları bakımından diğer ülkelerden önemli oranda ayrışıyorlar. Öte yandan, pandemiyle birlikte hızla değişen tüketici talepleriyle yepyeni bir gerçeklikle tanışan KOBİ’lerin, hem satış hem de tedarik süreçlerinde ihtiyaç duydukları dijitalleşme, ortaya koyacakları katma değerde hayati bir rol oynuyor.

Projeyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Mastercard Türkiye ve Azerbaycan Müdürü Yiğit Çağlayan pandeminin ilk döneminde KOBİ’lerin dijitalleşmede önemli bir ivme kazandığına değinerek, “Pandemiyle birlikte Türkiye’de E-ticarete yönelen işletmelerin sayısı %200’ün üzerinde arttı. Bunun yanı sıra, 25 bin KOBİ kredi kartı ödemelerini bünyesine aldı. Her 3 market alışverişinden 1’i ise mahalle esnafına taşındı. Bütün bunlar önemli bir dönüşümün sinyali. Bu çalışmayla Türkiye’deki KOBİ’lerin dijitalleşme düzeylerini detaylı bir şekilde analiz edecek, bu dönüşümde yaşadıkları sorunları ve ihtiyaçlarını tespit ederek, zayıf oldukları alanlara ilişkin destek vereceğiz” dedi.

Dijitalleşmenin artık temel bir ihtiyaç olduğunun altını çizen Çağlayan, tam da bu nedenle bugüne kadar kaydedilen gelişmelerin yapısal ve sürdürülebilir bir platforma oturtulması gerektiğini vurguladı: “Dijitalleşmeye yönelik yatırım ve politikalar KOBİ’ler için stratejik öncelik. İhtiyaçları ortaya koyan, özelleştirilmiş veriler çok kritik. Bu nedenle, “KOBİ’lerin E-Karnesi”nin ülke ekonomisine kazandırılacak katma değerleri ortaya koyması ve ilgili planlamaların yapılabilmesinde çok önemli bir kaynak olacağına inanıyorum.”

Yeni Teknolojilere Uyum Notumuz İstediğimiz Seviyede Değil

OECD verilerine göre, OECD ve diğer ülke örnekleri arasında yapılan kıyaslamalarda Türkiye’nin KOBİ ekosistemi, yeni teknolojilere adaptasyon, Bilişim Teknolojilerinde donanım, yazılım ve insan kaynağı yatırımı, kurumsal kaynak planlama adaptasyonu ve internet bağlantılı taşınılabilir teknolojiye sahip istihdam alanlarında sıralamaların en gerisinde kalıyor.

KOBİ’lerin potansiyellerini gerçekleştirmelerinde dijitalleşmenin hayati değeri olduğuna vurgu yapan TEPAV İcra Direktörü Şenay Akyıldız; “Dijital dönüşüm kritik ancak adaptasyonda atılması gereken önemli adımlar var. Hala eski teknolojilerle, önceden aşina olduğumuz iş süreçleriyle ilerliyoruz. Ülke karşılaştırmalarına göre yapay zeka kullanımı, internet kullanımlı taşınabilir cihazlar, kurumsal kaynak planlama gibi alanlarda yol almamız gerekiyor. Öte yandan, KOBİ’ler farklı sektörlerde faaliyet gösteriyor ve iş modelleri de değişik yapılarda. Dolayısıyla, politika tasarımlarında da bu farklılıkların dikkate alınması, her grubun hassasiyet ve önceliklerinin değerlendirilmesi gerekli. Mastercard’la gerçekleştirdiğimiz KOBİ’lerin E-Karnesi çalışması, KOBİ’lerimizin sürdürülebilir bir şekilde katma değer yaratabilmesine yönelik gerekli dijital ihtiyaçların belirlenmesinde bir kılavuz rolü üstlenecektir” şeklinde konuştu.

TEPAV Hakkında

TEPAV veriye dayalı politika analizi yapmak ve politika tasarım sürecine katkı sağlamak üzere bir grup iş insanı, bürokrat ve akademisyen tarafından Aralık 2004’te kuruldu. Politika önerileri geliştirmenin yanı sıra, ilgili alanlarda somut projeler geliştirerek, üzerinde çalıştığı fikirlerin hayata aktarılmasına da katkı sağlayan TEPAV, çalışmalarını objektif yaklaşımdan ayrılmadan, akademik etik ve kaliteden ödün vermeden sürdürmektedir. TEPAV’ın çalışmalarına www.tepav.org.tr adresinden ve Twitter’da @TEPAV hesabını takip ederek erişebilirsiniz.